Barylski Wojciech

Barylski Wojciech (1929–99), artysta malarz, grafik, medalier. Ur. 20 VII 1929 w Częstochowie ?, był synem → Stanisława.

W 1948–53 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej i jako wolny słuchacz w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych; był uczniem Xawerego Dunikowskiego i Jerzego Bandury, grafikę studiował m.in. u Konrada Srzednickiego, a malarstwo u Wacława Taranczewskiego i Eugeniusza Eibischa. Całe życie związany był z Częstochową. Swoje prace graficzne pokazywał na wystawach zbiorowych w Europie, Ameryce Północnej i Japonii, m.in. w Amsterdamie (1957), Tokio (1959), Paryżu (1962), Londynie (1965), Hamburgu (1966), Como (1968), Berlinie (1972), Madrycie (1973), Toronto (1979), Smoleńsku (1988). Wziął udział w ponad 300 wystawach krajowych i około 100 zagranicznych, miał ponad 30 pokazów indywidualnych. Był wielokrotnie nagradzany, m.in. na Międzynarodowych Biennale Ekslibrisu w Malborku (dyplom honorowy – 1963; medale – 1967 i 1984) i na Międzynarodowym Konkursie na Ekslibris In Memoriam V. le Campion w Paryżu (1962). Zdobył również I nagrodę w kategorii malarstwa na wystawie Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) w Częstochowie w 1961. Barylski projektował medale, plakaty. Uprawiał malarstwo akwarelowe, olejne i pastelowe oraz rysunek tuszem; zajmował się projektowaniem wnętrz. Główną domeną jego twórczości była jednak grafika. Posługiwał się techniką drzeworytu, akwaforty, gipsorytu, linorytu. Jego dorobek graficzny jest bardzo liczny i różnorodny. Prace, głównie krajobrazy (Wieś w górach 1964, drzeworyt), sceny rodzajowe (Sylwester 1965, lin.), portrety (Elza 1963, lin.), sceny alegoryczne (Ziemia 1955, akwarela) powstały w latach 50. i 60. XX w. Linoryty z 1963–67 złożyły się na tekę: 10 grafik w linorycie Wojciecha Barylskiego. Barylski zajmował się też grafiką użytkową, wykonywał projekty plakatów, okładek, obwolut. Uznanie przyniosły mu jednak przede wszystkim ekslibrisy, które tworzył z pasją i wielkim zaangażowaniem od lat 50. do lat 80. XX w. Wykonywał je na zamówienie instytucji publicznych, m.in. Biblioteki Śląskiej (1957), Biblioteki Szkoły Inżynierskiej w Częstochowie (1953), Politechniki Częstochowskiej (1956 i 1964), Miejskiej Biblioteki Publicznej w Częstochowie (1965), i osób prywatnych, m.in. małżonków Z. i D. Baraków (1952), P. Pfistera (1956 i 1958), E. Strzyżewskiego (1958), A. Paszty (1985). W mistrzowski sposób operował trudną techniką drzeworytu sztorcowego. W pracowni artysty powstawały prace niezwykle różnorodne pod względem tematyki i rozwiązań kompozycyjnych. Barylski posługiwał się szerokim wachlarzem motywów. Wprowadzał ujęcia figuralne (np. akty kobiece), temat pejzażu i martwej natury. W kompozycjach pojawiają się przedmioty i symbole charakteryzujące właściciela ekslibrisu, jego zawód, zainteresowania, osobowość oraz umiejętnie dobrane motywy dekoracyjne i układy liternicze. Styl kompozycji ewoluował na przestrzeni lat: od form prostych, syntetycznych, linearnych ku rozwiązaniom bardziej „malarskim” – z charakterystycznym światłocieniowym modelowaniem planów i kształtów. Ekslibrisy Barylskiego zostały wydane dwukrotnie w albumach w (1955 i 1965); każda z publikacji, z przedmową Tadeusza Lesznera, zawiera dziesięć ekslibrisów sygnowanych własnoręcznie przez artystę. Największą kolekcję ekslibrisów Barylskiego posiada → Muzeum Częstochowskie (ponad 70 prac). Dorobek artystyczny Barylskiego obejmuje głównie pejzaże i widoki architektoniczne, portrety, kompozycje figuralne, rzadziej martwe natury, wykonywane w różnorodnych technikach artystycznych, krajobrazy miejskie Częstochowskie i okolic; drzeworyty: Pejzaż znad Kucelinki (1960), Zaplecze ulicy Warszawskiej (1960); akwarele: Jasna Góra (1986), Kościół w Lelowie (1988); obrazy olejne: Stary budynek – Częstochowa (1985), Mstów (1982); widoki jurajskie; akwarele: Zamek w Olsztynie I (1985), Zamek w Olsztynie II (1988), Ostaniec (1988), pejzaże z podróży: Plaża – Sopot (1962), akwarela; Pejzaż znad morza (1961), gips.; rysunki z cyklu Podróże powstałe w 1980–81: krajobrazy i architektura Wiednia, Istambułu, Bratysławy, Kopenhagi. Artystę w równym stopniu interesowały pejzaże miejskie, jak i widoki prowincjonalne – wiejskie chałupy, zagrody, młyny, ogródki, aleje parkowe (akwarele, obrazy olejne z lat 70. i 80. XX w.). Barylski był autorem portretów, martwych natur i scen rodzajowych. Zajmował się rysunkiem, m.in. szkice z lat 50. XX w. utrzymane w stylistyce nadrealistycznej, cykle: Owady jurajskie z II połowie lat 70. XX w., oraz moralizatorski cykl I do X (1994); najbardziej osobiste wyznanie Barylskiego, pełne zagadkowej symboliki, treści literackich i religijnych. W 1996 twórca rozpoczął pracę nad kolejnym, nieukończonym cyklem – Drogą Krzyżową. W twórczości Barylskiego istotne miejsce zajmuje malarstwo, które uprawiał od lat 60. XX w. Tworzył obrazy niezwykle dekoracyjne, posługiwał się nasyconą paletą kolorystyczną. Głównym środkiem artystycznego wyrazu w pracach Barylskiego jest czysta plama barwna, traktowana płasko, arealnie. Twórca śmiało zestawiał płaszczyzny zieleni, żółcieni, błękitu, czerwieni, fioletu. Odważnie operował nasyconymi barwami, pozbawiając je łagodnego modelunku i naturalnego przygaszenia. Malował głównie obrazy o tematyce pejzażowej, rzadziej portrety i martwe natury. Barylski projektował medale rocznicowe i okolicznościowe (m.in. medal rocznicowy z okazji wyzwolenia Częstochowy 1970, pamiątkowy medal województwa śląskiego 1977, Merentibus 1986). Był twórcą 15 medali tzw. cyklu jasnogórskiego (1983–85), przedstawiającego ważne wydarzenia i osoby związane z historią klasztoru paulinów w Częstochowie. Barylski przez szereg lat był prezesem częstochowskiego oddziału ZPAP. Zm. 1 VII 1999 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu św. Rocha, w sektorze 1, rząd 18, grób nr 1. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1965), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1978), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979). Prace Barylskiego znajdują się m.in. w: Muzeum Częstochowskim, Muzeum Narodowym w Warszawie, Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, Bibliotece Cambridge, Królewskiej Akademii Sztuki w Sztokholmie i w kolekcjach prywatnych.

Cmentarz św. Rocha w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, red. J. Sętowski, Częstochowa 2012, s. 26–27; Akwarela, grafika, rysunek. Dar Wojciecha Barylskiego, wstęp: A. Maciejowska, Muzeum Częstochowskie, 1997; Artyści Częstochowy XX wieku, Częstochowa 2000, s. 19, (P. Głowacki); XX lat w twórczości plastycznej Oddziału ZPAP w Częstochowie, 1945–1965, wstęp: A. Jaśkiewicz, Częstochowa 1965; Grafika polska 1945–1984, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Częstochowie, wstęp: A. Jaśkiewicz, Częstochowa 1984, s. 6, s. 24; Aleksander Jaśkiewicz, Dar, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa 1995; Aleksander Jaśkiewicz, Exlibrisy Wojciecha Barylskiego i Włodzimierza Ściegiennego. Wystawa ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Częstochowie, Praszka 1988; Aleksander Jaśkiewicz, Wojciech Barylski. Ex Libris, Częstochowa 1996; Katarzyna Sucharkiewicz, Wielość spojrzeń. Twórczość Stanisława i Wojciecha Barylskich, Częstochowa 2008; Wojciech Barylski, EX LIBRIS, wstęp: A. Jaśkiewicz, Częstochowa 1996; Wojciech Barylski. Malarstwo, rysunek, Częstochowa 1985; Wojciech Barylski. 35 lat pracy twórczej, Częstochowa 1989; – „Aleje 3” 1996, nr 4, s. 8–9, 2000, nr 30, s. 14; „Dziennik Zachodni” 1988, nr 22, s. 8; „Gazeta w Częstochowie” 1996, nr 207, s. 2; „Poglądy”, 1965, nr 18, s. 18; „Nad Wartą” 1959, nr 2, s. 6, 1959, nr 3, s. 7, 1964, nr 11, s. 5, 1965, nr 7, s. 3; „Służba Zdrowia” 1980, nr 37, s. 8; „Życie Częstochowy” 1955, nr 275, s. 6, 1961, nr 293, s. 6, 1962, nr 229, s. 6, 1965, nr 174, s. 6, 1983, nr 293, s. 8, 1999, nr 153, s. 2.