Aleja 26

Aleja 26, nie istniejąca kamienica (rozebrana w końcu 1968). Wybudowana ok. 1868, od 1901 należała do → Ludwika Batawii, → Maurycego Neufelda i Silbera. Od lat 80. XIX w. w przyziemiu funkcjonowała apteka (jej właścicielami byli kolejno → Ferdynand Karo, od 1880 Władysław Zachariasiewicz, Antoni Długosz, od ok. 1913 do 1920 Antoni Gawędzki, w 1920–40 → Piotr Kozerski), od 1897 do ok. 1935 zakład wędliniarski → Juliana Pleskaczyńskiego, w 1908–13 zakład fotograficzny Wacława Wesołowskiego, od ok. 1904 do 1914 skład fortepianów, pianin i organów → Tomasza Porosa. W początkach XX w. działał tu krótko skład z maszynami do szycia firmy Singer i zakład elektrotechniczny „Tryb”, sklep z towarami kolonialnymi i skład futer. W lipcu 1907 do budynku przeniesiono kancelarię policmajstra częstochowskiego; wejście do kancelarii znajdowało się przy ul. Teatralnej (Kościuszki). Od 1919 księgarnia „Robotnika”, następnie księgarnia i sklep → „Gońca Częstochowskiego”. Na piętrze znajdowały się początkowo mieszkania (m.in. do 1910 mieszkał tam dentysta → Marian Puchalski), a później siedziby instytucji, towarzystw, od 1912 do 1921 siedziba filii częstochowskiej → Ryskiego Banku Handlowego, później Banku Śląskiego. Od 1926 znajdował się tam lokal żydowskiego Klubu Sportowego → „Warta”; w t.r. na piętrze (okna od strony alei) „Warta” otworzyła salę, w której odbywały się zabawy, koncerty, przedstawienia teatralne (m.in. → teatru żydowskiego z Częstochowy). Od przełomu lat 20. i 30. na piętrze lokal wynajmowało → Towarzystwo Przyjaciół Francji. Od początku lat 30. siedzibę miały tu biura → Elektrowni w Częstochowie oraz Tow. Elektryfikacyjnego Okręgu Częstochowsko-Piotrkowskiego. W czasie okupacji w budynku znajdowały się biura zarządu komisarycznego częstochowskich spółek elektroenergetycznych, a w 1945–66 → Zakładu Energetycznego w Częstochowie.

Aleksander Gąsiorski, Historia elektroenergetyki częstochowskiej, [w:] Zakład Energetyczny Częstochowa SA. Stulecie elektroenergetyki częstochowskiej, Częstochowa 1996, s. 181, 182; – Ewa Kaczmarzyk, Postać Ferdynanda Karo (1845–1927) w świetle dokumentów archiwalnych znajdujących się w Częstochowie, [w:] „Rocznik Muzeum Częstochowskiego” 2015, t. 14, s. 213; Wincenty Szatkowski, Monografia przemysłu częstochowskiego, Częstochowa 1914, s. 16; Przewodnik po Wystawie Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie 1909 r., Częstochowa 1909, s. 74; – „Goniec Częstochowski” 1907, nr 191, s. 3, 1932, nr 138, s. 3; „Nad Wartą” 1969, nr 1, s. 5; „Życie Częstochowy” 1968, nr 258, s. 4; – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.