Akcja AB

Udostępnij

Akcja AB, potoczna nazwa tzw. Nadzwyczajnej Akcji Pacyfikacyjnej (niem. Außerordentliche Befriedungsaktion), akcji terrorystycznej, którą okupanci niemieccy przeprowadzili na terytorium Generalnego Gubernatorstwa między majem a lipcem 1940. Odpowiedzialnymi za tę akcję byli, obok Hansa Franka, wyższy dowódca SS i policji Krüger oraz dowódca policji bezpieczeństwa Streckenbach; w skali dystryktów – dowódcy SS i policji oraz komendanci policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa podlegli gubernatorom dystryktów. Bezpośrednio w terenie, w powiatach i miastach wydzielonych, akcją AB kierowali kierownicy placówek służbowych policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa. Funkcjonariusze SS i policji niemieckiej ujęli wówczas i zamordowali około 6500 obywateli polskich z tego około 3500 przedstawicieli elit i około 3000 przestępców kryminalnych. W Częstochowie wielkie aresztowania rozpoczęły się w czerwcu 1940; między 3 a 4 czerwca pojmano około 50 osób z Częstochowy. Byli to przede wszystkim przedwojenni działacze i członkowie stronnictw politycznych, organizacji i związków, w tym także osoby narodowości żydowskiej. Niektórzy aresztowani przez Niemców ludzie byli już wcześniej więzieni przez Gestapo. Wyroki wydawały niemieckie sądy doraźne (ta procedura stosowana była tylko wobec więźniów politycznych). Objęci działaniem sądu doraźnego byli także ludzie zatrzymani wcześniej (w Częstochowie i okolicach) i osadzeni w → niemieckim Więzieniu Karnym na Zawodziu w Częstochowie; przetrzymywano ich pod różnymi zarzutami, m.in.: posiadania broni, sabotażu, szpiegostwa i słuchania radia. Egzekucje zatrzymanych przeprowadzano (28 i 29 czerwca, 1, 3, 4, lipca, 13 sierpnia, 16 i 25 września) w Olsztynie i w Apolonce koło Częstochowy. Wśród zamordowanych byli: → Paweł Golaś – były powstaniec śląski, → Piotr Kozerski – magister farmacji, → Dominik Zbierski – dyrektor gimnazjum, → Stanisław Nowak – doktor medycyny, → Tadeusz Plebanek – adwokat, → Józef Chwastowski – kierownik szkoły, → Jan Nawrocki – artysta malarz, → Ryszard Schmidt urzędnik i żołnierz konspiracji. Część aresztowanych wywieziono do niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen.

Jan Pietrzykowski, Akcja AB w Częstochowie, Katowice 1971, s. 42–76, 96-99; – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.

Autor: → Paweł Michalski

Poprzednie hasło
→ Aeroklub częstochowski

Następne hasło
→ Akcja plebiscytowa

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł